Asperger Sendromu, otizm spektrum bozukluğunun bir türüdür ve adını Hans Asperger’den alır. 2013 yılından önce, Asperger sendromu kendi başına bir hastalık olarak düşünülürken, sonrasında otizm spektrum bozuklukları içinde, genellikle daha düşük şiddette belirtilere sahip olan bir alt kategori olarak sınıflandırılmaya başlandı.
Asperger sendromu belirtileri, diğer otizm spektrum bozukluklarına göre genellikle daha az belirgindir. Bu nedenle, “yüksek işlevsellik” yerine, genellikle “daha hafif” belirtilere sahip olarak tanımlanır.
Asperger Sendromu, sosyal ilişkilerde ve etkili iletişimde zorluklar yaşatan bir gelişimsel bozukluktur. Bu nedenle, Asperger Sendromlu bireyler, ilişki başlatma ve sürdürmede zorluk yaşarlar. Bu bireylerin genellikle çok az akran çevresi olur. Hatta genellikle insanlarla iletişim ve etkileşimde olmaktan kaçınırlar. Asperger Sendromu’na sahip olan kişiler genellikle belirli konularda yoğun ilgi gösterir ve sıkı rutinlere bağlı kalabilirler. Ayrıca, tekrarlayan davranışlar sergileyebilirler. Bu kişiler, genellikle göz teması kurmak veya duygularını ifade etmek konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Konuşma becerilerinde genellikle iyidirler, fakat diğer insanlarla iletişimde sorunlar yaşayabilirler. Mesela, bir Aspergerli çocuk diğer çocuklarla oyun oynamakta zorlanabilir veya duyguları anlamakta güçlük çekebilir.Aspergerli insanlar genellikle düzen ve rutinlere önem verirler. Bir şeyi değiştirmek veya aniden planları değiştirmek onlar için zor olabilir. Ancak bu özellikleri, onları özel ve farklı kılabilir.Asperger Sendromu genellikle çocukluk döneminde fark edilir, fakat bazen yetişkinlikte de anlaşılabilir. Uzmanlar, bu durumu anlamak ve destek sağlamak için çalışırlar. Herkes farklıdır ve Aspergerli bireyler de kendi özel yeteneklere sahip olabilirler. Önemli olan, onlara anlayış ve destek göstermektir.
Klinik Özellikler ve Tanı
- Arkadaşlarla İletişim Zorluğu:
– Asperger Sendromu olan çocuklar, arkadaşlarıyla konuşmada bazı zorluklar yaşayabilirler. Genellikle monolog konuşma, yani sadece kendi ilgi alanları doğrultusunda konuşma, karşı taraftan gelen sinyallere dikkat etmeme (örneğin karşıdaki kişinin konuşmasından sıkıldığını fark edememe), sadece zihnindeki soruları sorma, karşılıklı diyaloğu sürdürmede zorlanma şeklinde belirtiler görülebilir.
– Göz teması kurmak veya duygularını ifade etmede zorlanabilirler.
- Favori Konular ve Bilgi:
– Belirli konulara büyük ilgi gösterirler ve bu konularda çok şey bilirler (metro haritaları, dünyada nadir konuşulan diller, dünyadaki ülkelerin sınırları/bayrakları, batan gemiler vb.)
– Ancak, bu bilgileri paylaşmakta bazen zorlanabilirler.
- Özel Yetenekler:
– Aspergerli çocuklar, diğer çocuklardan farklı ve özel yeteneklere sahip olabilirler.
– Örneğin, belirli konularda çok başarılı olabilirler (Kendi kendilerine bir dil öğrenebilirler, köpekbalıkları ile ilgili bir su bilimci kadar bilgiye sahip olabilirler ya da Kurtuluş Savaşındaki tüm savaşları gün ay yıl olarak bilebilirler)..
- Rutinlere Bağlılık ve Aynılıkta Israr
-Asperger Sendromlu çocuk ve gençlerde, hayatlarının düzenlerinin aynı şekilde olmasını isteme, değişikliklere karşı direnç, değişiklikler karşısında yoğun kaygı yaşama gibi belirtiler görülebilir.
- Duyusal Hassasiyetler
-Asperger Sendromlu bireylerde, dokunulmaktan hoşlanmama, kum, çimen, belli kıyafetlerin dokusunu sevmeme, saç taratmama, tırnak kestirmeme, ses hassasiyeti, acıya duyarsızlık, besinlerin kokularına dokularına karşı hassasiyetten dolayı seçici beslenme görülebilir.
Asperger Sendromu, çocukların farklı yeteneklere sahip olduğu bir durumdur. Aileler ve uzmanlar bir araya gelerek çocuğa en iyi yardımı sağlamak için işbirliği yaparlar. Bu destek, çocuğun güçlü yanlarını keşfetmesine ve toplumla daha iyi etkileşimde bulunmasına yardımcı olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Asperger Sendromu, bireyin sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde zorluklar yaşadığı bir otizm spektrum bozukluğu türüdür. Tedavi süreci, bireyin benzersiz ihtiyaçlarına odaklanarak çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. Eğitim ve terapiler, Asperger Sendromu’nun yönetiminde temel rol oynar. Sosyal beceri eğitimi, bireyin sosyal etkileşimde daha başarılı olmasına yardımcı olurken, davranış terapileri istenmeyen davranışları anlamlandırmaya ve yönetmeye odaklanır. İletişim becerilerinin geliştirilmesi, bireyin daha etkili bir şekilde ifade etmesine destek sağlar. Özel eğitim programları, bireyin öğrenme tarzına uygun olarak düzenlenir. Sınıf içinde destek ve bireysel öğrenme stratejileri, bireyin eğitim sürecini daha etkili kılmayı amaçlar. Aynı zamanda, ailelere yönelik eğitim ve rehberlik programları, çocuklarının özel ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verebilmelerini sağlar .İlaç tedavisi, belirtilerin yönetilmesi (takıntılar, kaygılar, depresyon, tekrarlayıcı davranışlar, agresyon gibi) veya hafifletilmesi gereken durumlarda düşünülebilir. Ancak, ilaç tedavisi her birey için farklıdır ve uzman bir doktor tarafından önerilmelidir. Sosyal hizmet profesyonelleri veya danışmanlar, bireyin günlük yaşam becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Toplumsal entegrasyonu artırmak için destekleyici programlar sağlarlar ve bireyin çevresiyle daha iyi etkileşimde bulunmasına destek olurlar. Asperger Sendromu, bireyin benzersiz özelliklerini ve güçlü yanlarını keşfetmesini sağlayacak bir yaklaşımla yönetilebilir. Tedavi, bireysel farklılıkları dikkate alarak kişiselleştirilir ve uzun vadeli bir süreç içerir.
Asperger Sendromlu ergen ve genç yetişkinlere yönelik olarak geliştirilmiş PEERS programı, akran ilişkisi ve sosyal becerilerin geliştirilmesine yönelik oldukça etkili bir programdır. Program 14 haftalık olarak grup ile birlikte gerçekleştirilir. PEERS grubu sonunda aşağıdaki becerilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir:
- Uygun konuşma becerilerini nasıl kullanacakları
- Buluşmalarda iyi bir ev sahibi olmayı nasıl başaracakları
- Konuşmalarda ortak ilgi alanları bulmayı nasıl yapacakları
- Uygun arkadaşları nasıl seçecekleri
- Akranları ile arasındaki konuşmalara nasıl katılacakları ve çıkacakları
- Nasıl centilmen olacakları
- Uygun mizahı nasıl kullanacakları
- Eşitlerle tartışmaları nasıl yönetecekleri
- Elektronik iletişimi nasıl kullanacakları
- Kötü bir ünü nasıl değiştirecekleri
- Dedikodu ve söylentileri nasıl yönetecekleri
- Alaycılık ve zorbalığı nasıl yönetecekleri.
PEERS programı kliniğimizde düzenli olarak grup terapisi şeklinde uygulanmaktadır. Bilgi için: 0530-770-99-18 nolu numara ile iletişime geçiniz.