Narsistik kişilik bozukluğu, bireyin kendisinden başka hiç kimsenin önemli olmadığına inanma, kibirli davranışlar sergileme ve diğer insanları küçümseme eğiliminde olduğu bir psikolojik rahatsızlıktır. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler, genellikle kendilerini diğer insanlardan üstün, daha zeki, daha güzel veya daha çekici görmelerine rağmen, bu düşüncelerin temelinde özgüven eksikliği ve kendini yetersiz hissetme durumları yatabilir.
Narsistik kişilik bozukluğu, genel olarak kişilik bozuklukları kategorisine girer. Bu bozuklukta, bireyler aşırı güven duyar, kendilerine hayranlık besler ve sürekli olarak dikkat çekici durumların içinde olmayı arzularlar. Aynı şekilde, çevrelerindeki insanlardan sürekli övgü ve hayranlık beklerler. Bu durum, aile, arkadaşlar veya romantik ilişkilerde güçlü bağlar kurmakta zorlanmalarına neden olabilir. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireylerin davranışlarının temelinde, kişinin içsel olarak kendini yetersiz hissetmesi yatar. Bu nedenle, böbürlenme, kendini diğerlerinden üstün görme, sürekli övünme ve çevresindeki herkesin kendisini beğendiğini düşünerek bu düşünceyi dayatma eğilimindedirler. Eğer çevresi tarafından engellenir veya bekledikleri tepkileri alamazlarsa, içe kapanabilir, utanabilir veya öfke nöbetleri geçirebilirler.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Sebepleri
Bu bozukluk genellikle ergenlik döneminde belirgin hale gelir, ancak çocukluk döneminde de ortaya çıkabilir. Çocuğun yetiştirilme tarzı, ailenin çocuğa karşı tutumları, büyüdüğü çevre gibi faktörler, narsistik kişilik bozukluğuna katkıda bulunan etmenler arasında yer alabilir. Erken çocukluk döneminde çocuğun yeteneklerine aşırı ilgi gösterilmesi, isteklerinin anında karşılanması gibi durumlar, narsistik kişilik bozukluğuna yol açabilir. Ayrıca, çocuğun yeterince ilgi görmemesi, ihmal edilmesi, şefkat görmemesi, sevgiden mahrum bırakılması ve duygusal istismara maruz kalması, ileri dönemde narsistik kişilik bozukluğuna zemin hazırlayabilir. Nedenleri karmaşık ve çoklu faktörlüdür, bu nedenle her bireyde farklı etmenlerin etkili olduğunu belirtmek önemlidir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Tanı Ve Kriterleri
Narsistik kişilik bozukluğu tanısı, genellikle psikiyatristler veya psikologlar tarafından konulur. Bu uzmanlar, hastaların öykülerini dinler ve görüşmelerde sergiledikleri davranışları değerlendirerek narsistik özellikleri belirlerler. Narsistik kişilik bozukluğu tanısı alan bireylerin, tedavi sürecine düzenli bir şekilde devam etmeleri önemlidir, çünkü bu, olumlu sonuçlar elde etmelerine yardımcı olabilir .Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bazı bireyler, durumlarının psikolojik bir rahatsızlığa bağlı olduğunu kabul etmeyebilir ve bu nedenle genellikle bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşmeyi reddederler. Tedavi edilmeyen narsistik kişilik bozukluğu, sosyal ilişkilerde, aile hayatında ve iş yaşamında ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, bu bozukluğa sahip bireylerin profesyonel yardım almaları ve tedavi süreçlerine katılmaları önemlidir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu, genellikle ergenlik döneminden önce tam olarak tanımlanamaz. Ancak, çocuk ve ergenlerde bu bozukluğa işaret eden bazı belirtiler görülebilir. İlk olarak belirgin bir hayranlık beklenir çocuk veya ergen, sürekli olarak övgü ve hayranlık bekler ve diğerlerinin onları sık sık övmesi için çaba sarf eder. Çoçuk veya ergen empati duygusundan eksiktir. Başkalarının duygularını anlamakta zorlanır ve başkalarının ihtiyaçlarına ilgisiz ve duyarsız davranır. Sürekli üstünlük düşüncesi hakimdir. Kendini diğerlerinden üstün, özel veya eşsiz hissederler. Tüm dünyanın kendilerine hayran kalmalarını isterler. İnsanlarla duygusal bağlar kurmakta güçlük çekerler. İlişkilerde zorlanırlar ve romantik ilişkilerde güçlük çekerler. Tüm istekleri kendileridir. Diğer insanları sadece kontrol edilmek ve manipüle edilmek için vardır. Bu kriterlere dayanarak, çocuk veya ergenin narsistik kişilik özellikleri sergileyip sergilemediğini değerlendirmek için uzman bir psikiyatrist veya psikoloğa danışmak önemlidir. Çocuklarda ve ergenlerdeki bu tür özellikler, genç yaşlarda fark edilirse, uygun müdahale ve destek sağlanabilir.
Tedavi Yöntemleri
Narsistik kişilik bozukluğunun tedavi edilebilmesi için ilk adım, bireyin kendi durumunu kabul etmesidir. Bu bozukluğa sahip olan pek çok kişi, durumu reddeder ve sergiledikleri saldırgan davranışları haklı çıkarmaya, çevresindekileri suçlamaya çalışır. Bu nedenle tedavi sürecinde bireyin kendi narsistik eğilimlerini anlaması ve kabul etmesi önemlidir.
Narsistik kişilik bozukluğu, çocuklar ve ergenler arasında nadir görülen bir durumdur ve genellikle bu yaş gruplarında net bir tanı koymak zordur. Ancak, çocuklarda ve ergenlerde benzer özelliklerin görülmesi durumunda, uygun müdahaleler ve tedavi yöntemleri geliştirilebilir.
1.Bireysel Terapi:Çocuk ya da ergenin bireysel ihtiyaçlarına odaklanan terapi seansları, duygusal zorlukları anlamalarına ve başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
2.Aile Terapisi: Aile üyeleri, iletişim becerilerini geliştirmek, anlayışı artırmak ve sağlıklı bir aile ortamı oluşturmak için çalışabilirler.
3.Duygusal Becerilerin Geliştirilmesi: Duygusal farkındalık ve duygusal düzenleme becerilerinin geliştirilmesi, çocuğun veya gencin duygusal zorluklarını daha etkili bir şekilde yönetmelerine yardımcı olabilir.
4.Empati Geliştirme: Empati eksikliği durumunda, terapi süreci boyunca empati geliştirme çalışmaları yapılabilir. Diğer insanların duygularını anlama ve onlara karşı duyarlılık geliştirmek hedeflenebilir.
5.Sosyal Becerilerin Güçlendirilmesi:İyi ilişki kurma ve sosyal etkileşim becerilerini artırmak için özel eğitimlere odaklanılabilir.
Tedavi süreci her birey için farklı olabilir ve profesyonel bir uzmanın rehberliğinde uygulanmalıdır. Ayrıca, çocuklar ve ergenlerde narsistik kişilik özelliklerinin belirlenmesi ve tedavi planının oluşturulması için çok dikkatli bir değerlendirme yapılmalıdır.