Aaron T. Beck ve Albert Ellis psikologlar tarafından geliştirilen bilişsel davranışçı terapi (BDT), psikoterapinin bir türüdür ve çeşitli zihinsel sağlık sorunlarıyla başa çıkmak için kullanılan etkili bir yaklaşımdır.
BDT, bireylerin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını birbirleriyle ilişkilendirerek, olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeyi hedefler. BDT’nin temel prensibi, bireyin yaşadığı problemleri etkileyen düşüncelerin ve davranışların değiştirilebileceğidir.
Bu terapi türünde, bireyler önce kendi düşünce ve inançlarını tanımayı öğrenirler. Daha sonra, bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını, duygusal tepkileri nasıl etkilediğini ve davranışları nasıl etkilediğini değerlendirirler. BDT, bireylere belirli beceriler öğreterek, olumsuz düşünce kalıplarını tanımlamalarını ve değiştirmelerini sağlar. Bu beceriler arasında problem çözme, zorluklarla başa çıkma, olumlu düşünme, endişe ve stresle başa çıkma teknikleri bulunur. Terapi sırasında, bireyler düşünce ve davranışlarını günlük yaşamlarında test ederler ve olumlu değişiklikler yapmaya çalışırlar.
.BDT’nin uygulandığı bozukluklar
Bilişsel davranışçı terapinin aşağıda sayılan sık görülen psikiyatrik bozuklukların tedavisinde etkili olduğunu göstermiş ve bilişsel davranışçı terapi bu bozuklukların tedavisini konu alan pek çok kılavuzda etkili bir tedavi yöntemi olarak yer almıştır:
1.Anksiyete bozuklukları
2.Obsesif kompulsif bozukluk
3.Panik bozukluk
4.Hipokondriyazis
5.Travma sonrası stres bozukluğu
6.Yaygın anksiyete bozukluğu
7.Depresyon
8.Cinsel işlev bozuklukları
9.Çift tedavileri ve aile terapileri
10.Alkol ve madde kötüye kullanımı
11.Yeme bozuklukları
12.Somatoform bozukluklar
13.Sosyal fobi
14.Özgül fobiler
15.Tik bozukluğu
16. Trikotillomani
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), belirli bir soruna odaklanarak ve belirli hedefler belirleyerek uygulanır. Genellikle terapist ile birey arasında bireysel seanslar şeklinde gerçekleştirilir, ancak bazen grup terapisi veya çevrimiçi terapi gibi diğer formatlarda da uygulanabilir.
BDT’nin uygulanmasının genel adımları:
1. Değerlendirme ve Hedef Belirleme : Terapist, bireyin sorununu anlamak için detaylı bir değerlendirme yapar ve bireyin hedeflerini belirler. Bu adım, bireyin ne tür düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmek istediğini belirlemeye yardımcı olur.
2. Düşüncelerin Tanınması: Birey, olumsuz düşünce kalıplarını tanımak için terapistle birlikte çalışır. Bu, belirli bir durumda ortaya çıkan negatif düşünceleri ve bu düşüncelerin gerçekliğinin değerlendirmeyi içerir.
3. Düşüncelerin Değiştirilmesi : Birey, negatif düşüncelerini sorgulamak ve alternatif, daha sağlıklı düşünce kalıplarını geliştirmek için terapistin rehberliğinde çalışır. Bu, olumsuz düşüncelerin gerçeklik payını sorgulamak, daha dengeli bir bakış açısı geliştirmek ve kendini olumlu bir şekilde desteklemek anlamına gelebilir.
4. Davranışsal Değişiklikler : Birey, yeni düşünce kalıplarını uygulamak için davranışsal stratejiler geliştirir. Bu, korkularla yüzleşme, endişe veya panik ataklarını yönetme teknikleri gibi çeşitli davranışsal müdahaleleri içerebilir.
5.Uygulama ve Değerlendirme: Birey, terapi dışında yeni becerilerini uygulamaya başlar ve terapistle birlikte bu becerilerin etkinliğini değerlendirir. Bu adım, bireyin ilerlemesini izlemek ve gerektiğinde terapi planını ayarlamak için önemlidir.
BDT, bireye belirli bir sorunla başa çıkma becerilerini öğretmek ve olumlu değişiklikler yapmalarına yardımcı olmak için yapılandırılmış bir yaklaşımdır. Terapist, bireye destek sağlar, rehberlik eder ve terapi sürecini yönetir, ancak bireyin aktif katılımı ve çabası da önemlidir.