Çocuk ve ergenler için teknoloji bağımlılığı, bu yaş gruplarının dijital cihazlar ve çevrimiçi aktivitelerle aşırı derecede meşgul olmaları ve bu teknolojik araçlara karşı kontrolsüz bir bağımlılık geliştirmeleri durumunu ifade eder. Bu durum, genellikle bilgisayar oyunları, sosyal medya, video izleme, internet gezinme ve diğer dijital içeriklere aşırı düşkünlük şeklinde kendini gösterebilir.
Çocuklar ve ergenler, teknolojik cihazlar aracılığıyla eğlence, iletişim ve bilgi edinme gibi birçok avantajdan yararlanabilir. Ancak aşırı ve kontrolsüz kullanım, bu gruplarda olumsuz etkilere neden olabilir. Teknoloji bağımlılığı, sosyal ilişkilerin zayıflamasına, fiziksel aktivitelerden uzaklaşmaya, uyku düzeninin bozulmasına, dikkat eksikliğine ve öğrenme sorunlarına yol açabilir.
Tanı Ve Kriterleri
Çocuk ve ergenlerde teknoloji bağımlılığına dair yaygın belirtiler:
1.Davranışsal Belirtiler:
– Aşırı zaman harcama: Çocuk veya ergenin büyük bir kısmını teknolojik cihazlarla geçirmesi.
– Kontrolsüz kullanım: Belirli zaman sınırlarını aşarak teknoloji kullanımına devam etme.
– Diğer aktivitelerden vazgeçme: Teknoloji kullanımı nedeniyle sosyal, akademik veya fiziksel aktivitelerden vazgeçme.
2. Duygusal Belirtiler:
– Gerginlik: Teknoloji kullanımının azaltılması veya engellenmesi durumunda ortaya çıkan gerginlik ve sinirlilik.
– Sosyal ortamlarda yaşanan deneyimlere aşırı bağlılık:Sosyal ortamda yaşananlarla aşırı duygusal bağ kurma.
3. Sosyal ve İşlevsellik Belirtileri:
– Sosyal izolasyon: Teknoloji kullanımı nedeniyle sosyal etkileşimlerin azalması veya tamamen kaybolması.
– Akademik performansta düşüş: Okul ve öğrenme aktivitelerine odaklanmada güçlük yaşama.
4.Fiziksel Belirtiler:
– Uyku problemleri: Teknoloji kullanımı nedeniyle düzensiz uyku alışkanlıkları ve uykusuzluk.
– Göz ve baş ağrıları: Uzun süreli ekran maruziyeti nedeniyle göz problemleri ve baş ağrıları.
5.Duygusal Zorlanmalar ve Kaçınma Davranışları:
– Stresle baş etmek için teknoloji kullanımına kaçınma.
-Duygusal problemlerle baş etmek için sürekli teknolojik aletlerler kullanma
Teknoloji Bağımlılığı Çeşitleri
1. İnternet Bağımlılığı: İnternet bağımlılığı, genellikle çevrimiçi oyunlar, sosyal medya, çevrimiçi alışveriş ve sürekli bilgi tüketimi gibi internet tabanlı aktivitelerle aşırı derecede meşgul olma durumunu ifade eder.
2.Oyun Bağımlılığı: Bilgisayar oyunları, video oyunları veya mobil oyunlar gibi oyunlara aşırı düşkünlük ve sürekli olarak oyun oynama ihtiyacı olan bir durumu ifade eder.
3. Sosyal Medya Bağımlılığı: Facebook, Instagram, Twitter ve diğer sosyal medya platformlarına aşırı bağımlılık, sürekli olarak bu platformlarda vakit geçirme ve diğer aktiviteleri erteleyerek sosyal medyada paylaşım ve etkileşim arama ihtiyacını içerir.
4.Telefon Bağımlılığı: Akıllı telefonlara aşırı derecede bağımlı olma durumudur. Sürekli olarak telefonu kontrol etme, sosyal medya kullanma, mesajlaşma ve uygulamalar arasında sürekli geçiş yapma gibi davranışları içerir.
5.Çevrimdışı Oyun Bağımlılığı:Bilgisayar veya konsol oyunları dışında, masa oyunları, kart oyunları gibi fiziksel oyunlara karşı aşırı derecede ilgi gösterme durumunu ifade eder.
6. İnternet Alışverişi Bağımlılığı: Online alışverişe aşırı düşkünlük, sürekli olarak çevrimiçi alışveriş yapma isteği ve bu alışverişleri kontrol edememe durumunu içerir.
7.Bilgi Bağımlılığı:Sürekli olarak bilgi arama ve tüketme ihtiyacı, haber sitelerini sık sık kontrol etme, forumlarda sürekli olarak bilgi arama ve paylaşma eğilimi.
8.Çalışma Bağımlılığı: İşle ilgili sürekli olarak e-postaları kontrol etme, işle ilgili konularda sürekli olarak düşünme ve işle ilgili aktiviteleri sınırsız bir şekilde sürdürme ihtiyacı.
Çoçuk ve ergenlerde Teknoloji Bağımlılığının Sebepleri
1. Eğlence ve Kaçış İhtiyacı: Teknolojik cihazlar, çocuk ve gençler için eğlenceli ve çekici bir kaçış aracı olabilir. Sorunlardan, stresten veya sıkıcı durumlardan kaçış olarak kullanılabilir.
2. Sosyal Bağ Kurma İhtiyacı: Sosyal medya ve çevrimiçi platformlar aracılığıyla iletişim kurma, arkadaşlarla bağlantı kurma ve sosyal ilişkileri sürdürme ihtiyacı, teknoloji kullanımını artırabilir.
3. Eğitim ve Öğrenme: Teknolojik cihazlar, öğrencilerin ders çalışma, öğrenme materyallerine erişim ve öğrenme deneyimlerini zenginleştirme amacıyla kullanılabilir. Ancak, bu durum zamanla aşırı kullanıma dönüşebilir.
4. Ebeveyn İzni ve Denetim Eksikliği: Çocuklar ve gençler, ebeveynlerinin teknoloji kullanımı konusundaki sınırlamalarının veya denetim eksikliğinin etkisiyle aşırı kullanıma yönelebilirler.
5. Özgürlük ve Kontrol İhtiyacı: Teknoloji, çocuklar ve gençler için bir özgürlük ve kontrol kaynağı olabilir. Kendi başlarına karar verme ve kontrol etme ihtiyacı, teknoloji bağımlılığını artırabilir.
6. Sosyal Baskı ve Kabul İhtiyacı: Çocuklar ve gençler, sosyal medyada gösterilen yaşam tarzlarına ve popülerlik algısına uyum sağlama, beğeni ve takipçi sayılarını artırma ihtiyacı hissedebilirler.
7. Eğitim Sistemine Bağlılık: Ders çalışma, ödev yapma ve öğrenme materyallerine erişim amacıyla teknoloji kullanımı, öğrencilerin sürekli olarak ekran başında vakit geçirmelerine neden olabilir.
Tedavi Yöntemleri
1. Aile İşbirliği ve Kurallar Koyma: Aile içinde birlikte belirlenen kuralların oluşturulması, teknoloji kullanımını sınırlamak için önemlidir. Belirli saatlerde ekran kullanımına izin vermek veya haftalık ekran sürelerini belirlemek gibi.
2.Eğitim ve Bilinçlendirme: Çocuklara ve gençlere teknoloji kullanımının olumlu ve olumsuz etkileri konusunda bilgi verilmesi. Dijital medya okuryazarlığı eğitimleri ile sağlıklı kullanım alışkanlıkları kazandırılması.
3.Fiziksel Aktivitelerin Teşviki: Spor, oyunlar veya dışarıda geçirilecek zaman gibi fiziksel aktivitelerin teşvik edilmesi. Fiziksel etkinlikler, teknolojiye olan bağımlılığı azaltabilir.
4.Alternatif Aktiviteler: Çocuklara ve gençlere teknoloji dışında ilgi çekici ve tatmin edici alternatif aktiviteler sunulması. Kitap okuma, resim yapma, müzik dinleme gibi aktivitelerin teşvik edilmesi.
5.Davranışsal Terapi: Uzman rehberliğinde bireysel veya aile terapisi alınması. Bu terapiler, teknoloji bağımlılığına yol açan altta yatan duygusal sorunlar ve davranışsal alışkanlıklar üzerinde çalışmayı içerir.
6. Ekran Süre Takibi ve Denetimi: Ebeveynlerin çocuklarının ve gençlerinin ekran sürelerini takip etmeleri ve gerekirse sınırlamalar koymaları. Bu, teknoloji kullanımının daha sağlıklı bir dengeye getirilmesine yardımcı olabilir.
7. Sosyal Beceri Geliştirme: Yüz yüze iletişimi ve sosyal etkileşimi artırmaya yönelik etkinliklerle sosyal beceri geliştirme. Grup aktivitelerine katılım ve sosyal etkileşimde bulunma, çocukların sağlıklı ilişkiler kurmalarına yardımcı olabilir.
8. Aile Destek Grupları: Ailelerin, benzer sorunlarla başa çıkan diğer ailelerle tanışabilecekleri destek gruplarına katılmaları. Bu gruplar, deneyim paylaşımı ve bilgi alışverişi için faydalı olabilir.